အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည္႔ေသးေသာသူမ်ား ၀င္ေရာက္ ၾကည္႔ရွဳ႕ခြင္႔မျပဳပါခင္ဗ်ာ။ ကိုယ္႔သေဘာႏွင္႔ကိုယ္ ၀င္ေရာက္ၾကည္႔ရွဳ႕ၿပီး ျပသနာ တစ္စံုတစ္ရာျဖစ္ပါက http://kamaahluu.blogspot.com ႏွင္႔ လံုး၀ မသက္ဆိုင္ပါခင္ဗ်ာ။ http://kamaahluu.blogspot.com ဆိုဒ္သည္ မည္သည္႔ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင္႔လံုး၀ သက္ဆိုင္ျခင္းမရွိပါခင္ဗ်ာ။ ဓါတ္ပံုႏွင္႔ဗီဒီယိုဖိုင္မ်ားကိုေပးပို႔လိုပါက kamaahluu@gmail.com သို႔ေပးပို႔ႏိုင္ပါေၾကာင္း အသိေပး ေၾကျငာအပ္ပါသည္ ခင္ဗ်ာ။ ေပးပို႔ သူတို႔၏ အေကာင္႔မ်ားကို အမ်ားမသိေစရန္ အထူးဂရုစိုက္ရန္ သတိ ေပး အပ္ပါသည္ခင္ဗ်ာ။ အားေပးၾကည္႔ရွဳ႕ ၾကေသာ ၀ါသနာတူ သူငယ္ခ်င္းမ်ား အားလံုးကို ေက်းဇူး အထူးတင္ရွိပါသည္ ခင္ဗ်ာ။ မန္ဘာ၀င္မ်ား နည္းေနေသးသျဖင္႔ ေက်းဇူးျပဳၿပီး မန္ဘာ၀င္ေပးၾကပါရန္ ဖိတ္ေခၚအပ္ပါသည္ခင္ဗ်ာ။ဆိုဒ္လိုအပ္ခ်က္မ်ားျပင္စင္ေနပါသျဖင္႔ သီခံခြင္႔လႊတ္ေပးပါရန္ ေတာင္းပံအပ္ပါသည္ ခင္ဗ်ာ။Blogger Tips and Tricks

Friday, July 5, 2013

ECee2

Sat, Feb 9, 2013 at 10:48 PM
Q: ရာသီလာၿပီး ၈ ရက္ေလာက္မွာ ဆက္ဆံမိတယ္။ ေဆးလဲတိုက္လိုက္တယ္။ ec2 တိုက္လိုက္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရနိုင္လား။

• အေရးေပၚတားေဆးမွာ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္လွမ္းမီတာက ECee2 အမ်ိဳးအစားက မ်ားတာကို က်န္းမာေရးေမးခြန္း ေမးသူေတြဆီကေနသိရတယ္။ ဟိုေန႔က easyTools ဆိုတာလဲ ေမးတာထဲမွာ ဖတ္လိုက္ရေသးတယ္။
• ECee2 ဟာ Progestin-only emergency contraceptive pills (ပရိုဂ်က္စတင္) တမ်ိဳးတည္းပါတဲ့ အေရးေပၚ ကိုယ္ဝန္ တားေဆးျဖစ္တယ္။ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ Morning-after pill, Plan B, Levonorgestrel Tablets ေဆးနာမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းတယ္။
• အကာအကြယ္မပါဘဲ လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳျပီး ကိုယ္ဝန္လည္းမရခ်င္ရင္ ၂၄ နာရီအတြင္း ECee2 ေသာက္ရင္ ၉၅% ထိေရာက္တယ္။ ေယဘုယ် ၈၈% ထိေရာက္တယ္။ တိုင္းတာ စမ္းသပ္ရတာ ခက္ခဲလို႔ လက္ေတြ႔မွာ ဒိထက္ နည္းႏိုင္တာကိုေတာ့ သတိထားရပါမယ္။
• ေဆးညႊန္းကေတာ့ (ပရိုဂ်က္စတင္) တမ်ိဳးတည္းပါတဲ့ အေရးေပၚတားေဆးက ၇၂ နာရီအတြင္းေသာက္ပါ။ တကယ္လို႔ ၁၂ဝ နာရီ (၅ ရက္) အတြင္း ေသာက္ရင္ တခ်ိဳ႕မွာရႏိုင္ေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ တားႏိုင္စြမ္း နည္းနည္း လာတယ္။
• အေရးေပၚတားေဆးေတြကို တႏွစ္တာသံုးမယ္ဆိုရင္ ၂ဝ%၊ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲ အေရးေပၚ တားေဆး ဆိုရင္ ၄ဝ% ကိုယ္ဝန္ရလမ္း ရွိႏိုင္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာရတဲ့ ECee2ေဆးကို သုေတသန လုပ္ထားတာ မေတြ႔ရေပမဲ့ ေဆးအမ်ိဳးအစားခ်င္း တူလို႔ ရလဒ္လဲတူႏိုင္ပါတယ္။
• Levonorgestrel ဆိုတာ ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ ထုတ္လုပ္ထားတဲ့ Progestogen ျဖစ္တယ္။ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲ တားေဆး Progestogen only pills ေဟာ္မုန္း ၁ မ်ိဳးတည္းပါ တားေဆး၊ Emergency contraceptive pills အေရးေပၚတားေဆး၊ Intrauterine systems (IUS) သားအိမ္ထဲထည့္တားေဆး နဲ႔ Contraceptive implants ကိုယ္ဝန္တား အေရျပားေအာက္ထားရတဲ့ ေဆးေခ်ာင္းထဲမွာ ပါတယ္။

ျမန္မာ၊ အိႏၵိယ နဲ႔ ကင္ညာ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေရာင္းတဲ့ ECee2 ဟာ 2 pills of 0.75 micrograms = Levonorgestrel အမ်ိဳးအစား ျဖစ္တယ္။ ေဆးျပား ၂ ျပားပါတယ္။ အကာအကြယ္မပါဘဲ လိင္ဆက္ဆံအျပီး၊ ကုိယ္ဝန္မရေစခ်င္ရင္ ခ်က္ခ်င္း ေဆး ၁ ျပားေသာက္ပါ။ ေနာက္ ၁၂ နာရီတိတိအၾကာမွာ ဒုတိယ၁ ျပားေသာက္ပါ။ ပဌမေဆးျပား ေသာက္ခ်ိန္ဟာ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္ေနာက္ ၂၄ နာရီအတြင္းေသာက္တာက အေကာင္းဆံုး၊ ၄၈ နာရီအတြင္းလဲရတယ္။ ၇၂ နာရီအထိလဲ ရပါတယ္။

International Consortium for Emergency Contraception ဝက္ဆိုက္မွာ ေရးထားတဲ့ EC Status and Availability in Myanmar (Burma) အေရးေပၚကိုယ္ဝန္တားေဆး အခ်က္အလက္မ်ား (ျမန္မာႏိုင္ငံ)
• Registered LNG-EC products မွတ္ပံုတင္ထားေသာေဆး အမ်ိဳးအမည္မ်ား = ECee2, Duet, Pill 72, Postinor, Postinor-2, Pregnon ေဆးလက္မွတ္ျဖင့္သာ ေရာင္းသည္
• EC ever use among women of reproductive age: No data available အမ်ိဳးသမီးမ်ားသံုးစြဲမႈ = ကိန္းဂဏန္းမရပါ။
• EC knowledge among women of reproductive age: No data available အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေဆးအေၾကာင္းသိရွိမႈ = ကိန္းဂဏန္းမရပါ။
• Registered UPA-EC products မွတ္ပံုတင္တားသည့္ေဆး မရွိေသး၊
• Registered Mifepristone-EC Products: မွတ္ပံုတင္တားသည့္ေဆး မရွိေသး၊
• Age restrictions for accessing ECPs ေဆးဝယ္ယူႏိုသင္သူ၏ အသက္ ကန္႔သတ္ခ်က္ ကိန္းဂဏန္းမရရွိႏိုင္၊
• Legal/regulatory documents in which EC is included ဥပေဒစည္းကမ္းျဖင့္ Essential Medicines List မရွိမျဖစ္သံုးစြဲရန္ လိုအပ္ေသာ ေဆးစာရင္းထဲတြင္ ပါဝင္သည္။

ေဘထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ -
ဒီေဆးမ်ိဳးေတြထဲမွာ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးကိုျဖစ္ေစတာမွာ သတိထားရမဲ့ Estrogen (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္း မပါဘူး။ Levonorgestrel 1.5 mg ေဆးျပား ၂ ျပားလံုးကို တခါတည္းေသာက္တာအတြက္ ေလ့လာမႈလုပ္ေတာ့ ထိေရာက္မႈ မျခားနားတာေတြ႔ရတယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးလဲ သိသိသာသာပိုမမ်ားလွပါ။ တခ်ိဳ႕မွာေတာ့ ေခါင္းကိုက္တာနဲ႔ ရင္သားနာတာ ပိုျဖစ္တယ္။

ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ ပ်ိဳ႕ခ်င္ (၅ဝ%)၊ အန္ခ်င္ (၂ဝ%)၊ ဗိုက္နာ၊ ရင္သားနာ၊ ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းမူး၊ အားယုတ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကာၾကာမျဖစ္ပါ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ၂၄ နာရီအတြင္းျဖစ္တယ္။ ေဆးေသာက္ျပီး ၂ နာရီ အတြင္း အန္တာဆိုရင္ ေဆးထပ္ေသာက္ရမယ္။ အန္တတ္သူေတြက အအန္ေပ်ာက္ေဆးတခုခုကို အေရးေပၚ တားေဆး မေသာက္မီ ၁ နာရီ ၾကိဳတင္ေသာက္သင့္တယ္။ တကယ္လို႔ ကိုယ္ဝန္ရွိေနသူက အေရးေပၚ တားေဆးေသာက္မိသြားရင္ ကိုယ္ဝန္ကို ထိခိုက္မႈ ရွိတယ္ဆိုတယ္လို႔ အခိုင္အမာ မေျပာႏိုင္ပါ။ ကေလးမွာ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္နဲ႔ ေမြးမယ္လို႔လဲ ေကာက္ခ်က္ မခ်ႏိုင္ပါ။

Plan B One-Step, Next Choice, Ella ေခၚတဲ့ အေရးေပၚကိုယ္ဝန္တားေဆးထဲမွာ 30 mg of Ulipristal acetate ေဆးပါတယ္။ ဒီေဆးကို Progesterone receptor modulator ေခၚတယ္။ ၅ ရက္ (၁၂ဝ နာရီ) အတြင္းအထိ ထိေရာက္တယ္။ အေမရိကားမွာ ဆရာဝန္ ေဆးလက္မွတ္နဲ႔သာ ေရာင္းတယ္။ ဥေရာပမွာ ellaOne နာမည္နဲ႔ေရာင္းတယ္။

တတိယအမ်ိဳး Mifepristone 10 mg ကိုလဲ အေရးေပၚတားေဆးအျဖစ္ သံုးႏိုင္တယ္။ ဒီေဆးဟာ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ေဆးျဖစ္တယ္။ RU-38486 (RU-486) လို႔ေခၚတယ္။ Progesterone receptor antagonist အမ်ိဳးအစားျဖစ္တယ္။ Glucocorticoid receptor antagonist အစြမ္းလဲရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရလမ္းမွာ ၁႕၃%၊ ၁႕၅%၊ ၁႕၈% နဲ႔ ၂႕ဝ% သာရွိတာေတြ႔ရတယ္။
ကိုယ္ဝန္ ၄၉ ရက္ရွိေနတာကို ဖ်က္ခ်င္ရင္ -
1. ပဌမေန႔ = Mifeprex Administration = Mifeprex 200 mg (၃) ျပား တခါတည္းေသာက္ပါ။ (အေရးေပၚတားဘို႔ထက္ ဖ်က္ဘို႔ဟာ ေဆးအေလးခ်ိန္ အဆ (၆ဝ) ေပးရတယ္။
2. တတိယေန႔ = Misoprostol Administration = Misoprostol 200 mcg (၂) ျပား တခါတည္းေသာက္ပါ။
3. ၁၄ ရက္ေျမာက္ေန႔ = Post-Treatment = ကိုယ္ဝန္အလံုးစံုပ်က္က်-မက် စစ္ပါ။ လိုေသးရင္ သားအိမ္ျခစ္ နည္းလုပ္ပါ။

ECee2 ေဆးအေၾကာင္း ေမးလာသူ အေရအတြက္ မနည္းလွပါ။ သူတို႔ထဲမွာ ဒုတိယေဆးျပား ေသာက္ဘို႔ ေမ့တယ္ဆိုတဲ့ မိန္းကေလးေတြလဲ မနည္းပါ။ အတူေနမိသူကေန ကိုယ္ဝန္ရမွာကို တကယ္စိုးရိမ္တယ္ဆိုရင္ အေရးေပၚတားေဆး ၂ ခါ ေသာက္ရမဲ့ သတိတရား မထားၾကတာလဲ အံ့ၾသစရာဘဲ။ ခုေခတ္မွာ မိုဘိုင္းဖုန္းဆိုတာ လူတိုင္းကိုင္ေနၾကတယ္။ မိုဘိုင္းဖုန္းမွာ (အလမ္း) ေပးထားလို႔ရတယ္ မဟုတ္ပါလား။ ဒီအခ်က္အလက္ေတြေၾကာင့္ ပံုမွန္တားေဆး၊ တားနည္း ေတြကိုသာ ေရြးခ်ယ္ပါ၊ ေဆးကိုလဲ ကေလးကစားသလို သေဘာမထားဘို႔ပါ တိုက္တြန္းပါတယ္။

No comments:

Post a Comment